น้ำยาเคมีระบบน้ำ

สารเคมีที่ใช้ในระบบน้ำ
มีบทบาทสำคัญในการปรับสภาพน้ำ ให้เหมาะสมกับการใช้งานต่าง ๆ เช่น การดื่ม การผลิตอุตสาหกรรม หรือระบบหม้อไอน้ำและระบบหล่อเย็น สารเคมีหลักที่นิยมใช้แบ่งออกเป็น 6 กลุ่ม ได้แก่ สารปรับค่าความเป็นกรด–ด่าง (pH Adjusters), สารตกตะกอน (Coagulants & Flocculants), สารป้องกันการกัดกร่อนและตะกรัน (Corrosion & Scale Inhibitors), สารฆ่าเชื้อ (Disinfectants), สารเร่งตกตะกอนชีวภาพ (Biocides/Algaecides) และสารดูดซับ (Adsorbents) แต่ละกลุ่มมีคุณสมบัติและการใช้งานเฉพาะจุด เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุดในการบำบัดและรักษาระบบน้ำ

1. สารปรับค่าความเป็นกรด–ด่าง (pH Adjusters)

สารปรับ pH ใช้ปรับให้น้ำมีความเป็นกรด–ด่างเหมาะสม ก่อนกระบวนการอื่น ๆ เช่น การตกตะกอนหรือการฆ่าเชื้อ โดยสารที่นิยมได้แก่:

• ปูนขาว (Ca(OH)₂) และ โซดาแอช (Na₂CO₃) สำหรับปรับน้ำเสียที่มีความเป็นกรดให้เป็นกลาง 

• โซดาไฟ (NaOH) สำหรับยก pH น้ำที่ต้องการยืดอายุระบบเครือข่ายท่อโลหะเพื่อป้องกันการกัดกร่อน 

• กรดเกลือ (HCl) และ กรดกำมะถัน (H₂SO₄) สำหรับปรับน้ำที่มีความเป็นด่างสูงให้เป็นกลางก่อนกระบวนการบำบัดต่อไป 

2. สารตกตะกอน และสารจับตะกอน (Coagulants & Flocculants)

Coagulants และ flocculants ช่วยรวบรวมแขวนลอยและสารแขวนลอยขนาดเล็กให้ง่ายต่อการแยกออกจากน้ำ มีทั้งแบบอนินทรีย์และพอลิเมอร์ ได้แก่:

• PAC (Poly Aluminum Chloride) ใช้ในอุตสาหกรรมทั่วไปเพื่อเร่งการตกตะกอนของแขวนลอย 

• สารส้ม (Alum) และ โพลิเมอร์แอนไอออน/โพลิเมอร์ประจุบวก–ลบ ซึ่งสามารถเลือกใช้ตามชนิดน้ำเสียและลักษณะฝุ่นแขวนลอย 

• Poly DADMAC, PAM (Polyacrylamide) ช่วยสร้างฟลอกก์ (floc) ขนาดใหญ่และมีประสิทธิภาพในการแยกของแข็งจากน้ำ )

3. สารป้องกันการกัดกร่อน และป้องกันตะกรัน (Corrosion & Scale Inhibitors)

สารกลุ่มนี้ออกแบบมาเพื่อยับยั้งการกัดกร่อนของท่อและอุปกรณ์ รวมถึงป้องกันการตกตะกรันในระบบน้ำหล่อเย็นและหม้อไอน้ำหลัก ๆ ได้แก่:

• สารละลายโซเดียมซิลิเกต เคลือบผิวโลหะ ป้องกันการกัดกร่อน และช่วยเพิ่ม pH น้ำเล็กน้อยDTPMPA (Diethylenetriamine Penta(methylene phosphonic acid)) ใช้เป็นสารยับยั้งตะกรันและการกัดกร่อน ในระบบน้ำเย็นวงจรปิด โดยไม่ต้องปรับ pH เพิ่ม

• CLS-100 เคมีสำหรับระบบชิลเลอร์ ป้องกันสนิมและตะกรันในระบบหล่อเย็นที่ปิด 

• สารยับยั้งการกัดกร่อนในน้ำหมุนเวียน (Chiller Treatment) ชนิดผสมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ไม่มีไนไตรท์หรือโครเมต 

4. สารฆ่าเชื้อ (Disinfectants)

สำหรับการกำจัดจุลินทรีย์ในน้ำดื่มหรือน้ำหมุนเวียน สารฆ่าเชื้อที่ใช้บ่อยได้แก่:

• คลอรีน (Cl₂, NaOCl) สารฆ่าเชื้อแบบออกซิไดซ์ประสิทธิภาพสูง ใช้ทั้งระบบประปาและสระว่ายน้ำ 

• โบรมีน (Bromine) ใช้ในสระว่ายน้ำและ spa เนื่องจากคงตัวในช่วง pH กว้างกว่า

• สารไตรฮาโลมีเทนต่ำ (Low-THM disinfectants) เช่น โอโซนหรือ UV ร่วมกับ H₂O₂ เพื่อหลีกเลี่ยงสารตกค้างที่เป็นอันตราย

5. สารเร่งตกตะกอนชีวภาพ และสารกำจัดสาหร่าย (Biocides/Algaecides)

ในระบบหมุนเวียนน้ำและ Cooling Tower ต้องควบคุมการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ สาหร่ายและแบคทีเรีย เพื่อไม่ให้เกิดตะไคร่น้ำและตกตะกอนภายในท่อ:

• Isothiazolinones (เช่น MIT, CMIT) ใช้เป็น biocides ในอัตราต่ำ แต่ได้ผลครอบคลุมทั้งแบคทีเรียและสาหร่าย

• Glutaraldehyde สารเร่งตกตะกอนชีวภาพ ใช้ใน Cooling Tower เพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของชีวภาพในระบบปิด 

6. สารดูดซับ (Adsorbents)

ช่วยกำจัดสารพิษ อาทิ โลหะหนัก ยาฆ่าแมลง หรือสารอินทรีย์ละลายน้ำ:

• Activated Carbon ดูดซับสารอินทรีย์และคลอรีนตกค้าง เหมาะกับน้ำดื่มและน้ำรีไซเคิล 

• Zeolite และ Ion Exchange Resins สำหรับดักจับโลหะหนัก เช่น ตะกั่ว ทองแดง แคดเมียม ในระบบบำบัดน้ำอุตสาหกรรม