สารกรองน้ำแมงกานิส(Manganese Filter Media)

(Manganese Filter Media) เป็นวัสดุที่ออกแบบมาเพื่อกำจัดแมงกานีสในน้ำผ่านกระบวนการออกซิเดชันและการกรอง ซึ่งส่วนใหญ่ใช้สื่อกรองเคลือบด้วยแมงกานีสไดออกไซด์ (Manganese Greensand) ที่ต้องมีการฟื้นฟูด้วยสารเคมีอย่างโพแทสเซียมเปอร์แมงกาเนต เพื่อต่ออายุการใช้งานของสื่อกรอง นอกจากนี้ยังมีสื่อกรองสมัยใหม่ เช่น Filox, Katalox Light® และ Birm® ซึ่งไม่ต้องการการฟื้นฟูสารเคมี และมักใช้ในระบบที่ต้องการลดการใช้สารเคมีหรือการบำรุงรักษาต่ำกว่า แต่ละสื่อมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไปตามสภาพน้ำและข้อจำกัดของระบบ

1. ประเภทของสื่อกรองแมงกานิส

1.1 Manganese Greensand

• สื่อกรองทำจากแกลูโคนิต (glauconite) เคลือบด้วยแมงกานีสไดออกไซด์ เป็นสื่อเก่าแก่ที่ใช้มานานกว่า 30 ปี 

• ทำงานด้วยกลไกออกซิเดชัน: แมงกานีสในน้ำถูกออกซิไดซ์เป็นตะกอน แล้วถูกกรองออก

• ต้องมีการฟื้นฟู (regeneration) ด้วยสารละลายโพแทสเซียมเปอร์แมงกาเนต (KMnO₄) เมื่อออกซิเดชันเต็มความสามารถ 

1.2 สารกรองทางเลือก (Modern Media)

• Filox และ Katalox Light®: ไม่ต้องใช้สารฟื้นฟู เคลือบด้วยแมงกานีสไดออกไซด์เช่นกัน แต่มีความสามารถสูงและใช้งานง่ายกว่า 

• Birm®: ใช้งานแบบไม่ต้องฟื้นฟูกับสารเคมี แต่ต้องการ Cl₂ หรือ O₂ ในการทำงานบ้างเล็กน้อย 

2. หลักการทำงาน

1. การออกซิเดชัน (Oxidation):

   • แมงกานีส (Mn²⁺) ในน้ำถูกเปลี่ยนเป็น MnO₂ ตะกอนโดยสารเคลือบบนสื่อกรองหรือการเติมสารออกซิไดซ์ เช่น คลอรีนและเปอร์แมงกาเนต 

2. การกรอง (Filtration):

   • ตะกอนที่เกิดขึ้นจะถูกดักจับในชั้นสื่อกรอง และถูกล้างออกด้วยการ backwash เมื่อถึงรอบการบำรุงรักษา

3. การฟื้นฟูสื่อกรอง (Regeneration)

• วิธี IR (Intermittent Regeneration): ฟื้นฟูเป็นช่วง ๆ โดยใช้สารละลาย KMnO₄ 1.5–2 ออนซ์ต่อลูกบาศก์ฟุต เติมก่อนหรือหลังการกรอง จากนั้น backwash ให้ทั่วถึงวิธี CR (Continuous Regeneration): เติม KMnO₄ ปริมาณเล็กน้อยอย่างต่อเนื่อง ลดการสะสมของสารเคลือบที่เสื่อมสภาพ และลดขั้นตอนการบำรุงรักษา 

4. ข้อกำหนดการใช้งาน

5. ข้อดี–ข้อเสีย

ข้อดี

• กำจัดแมงกานีสและเหล็กได้พร้อมกัน

• สามารถกำจัดกลิ่นกำมะถัน (H₂S) และสารพิษบางชนิด เช่น แร่ธาตุรัศมีได้ด้วย

• ราคาไม่สูงเท่าสื่อกรองสมัยใหม่บางชนิด

ข้อเสีย

• ต้องใช้สารเคมีในการฟื้นฟู (Pot-Perm) ซึ่งอาจก่อให้เกิดคราบสกปรกและต้องระมัดระวังการจัดเก็บ

• ต้องการการ backwash และบำรุงรักษาถี่

• หากปล่อยให้ความสามารถออกซิเดชันหมด จะลดอายุการใช้งานและอาจเกิดคราบตะกอนติดถังกรอง

6. แนวทางเลือกและคำแนะนำ

• สำหรับระบบที่ต้องการลดการใช้สารเคมี ควรพิจารณา Filox หรือ Katalox Light® ที่ไม่ต้องฟื้นฟูสารเคมี แต่ต้นทุนอาจสูงกว่าเล็กน้อย 

• ตรวจสอบคุณภาพน้ำต้นทาง (pH, ความกระด้าง, ปริมาณเหล็ก/แมงกานีส) ก่อนเลือกระบบกรอง

• คำนึงถึงค่าใช้จ่ายการบำรุงรักษารายปี ทั้งสารฟื้นฟูและค่าแรงงาน

สรุปคือ สื่อกรองแมงกานิสแบบ Greensand ยังเป็นทางเลือกที่คุ้มค่าสำหรับการกำจัดแมงกานีส เหล็ก และไฮโดรเจนซัลไฟด์ในระบบน้ำดิบ หากพร้อมรับภาระการบำรุงรักษาและการใช้สารเคมี แต่หากต้องการระบบที่ดูแลง่ายและลดการจัดการสารเคมีลง สื่อกรองสมัยใหม่อย่าง Filox หรือ Katalox Light® ก็เป็นทางเลือกที่น่าสนใจครับ