สารกรองน้ำ

                                       สารกรองน้ำ
คืออุปกรณ์หรือระบบที่ช่วยกำจัดสิ่งปนเปื้อนในน้ำดื่ม ทั้งฝุ่นทราย ตะกอน คลอรีน โลหะหนัก ไวรัส และแบคทีเรีย โดยอาศัยหลักการทางกายภาพ เคมี หรือชีวภาพ เพื่อให้ได้น้ำที่สะอาด ปลอดภัย และรสชาติอร่อยขึ้น ก่อนใช้งานควรตรวจสอบคุณภาพน้ำต้นทางและชนิดของสารปนเปื้อน เพื่อเลือกสารกรองที่เหมาะสมที่สุด

ประเภทของสารกรองน้ำ

1. สารกรองเชิงกล (Mechanical/Sediment)

กรองด้วยการกรองทางกายภาพ เช่น ไส้กรองตาข่ายหรือเส้นใย เพื่อตักตะกอนขนาดใหญ่ เช่น ทราย โคลน และสนิมออกจากน้ำ 

2. ถ่านกัมมันต์ (Activated Carbon)

ใช้หลักการดูดซับ (adsorption) โดยสารกัมมันต์จะดึงจับคลอรีน จุลินทรีย์อินทรีย์ สารกำจัดศัตรูพืช และกลิ่นไม่พึงประสงค์ ออกจากน้ำ

3. การแลกเปลี่ยนไอออน (Ion Exchange)

แลกเปลี่ยนแร่ธาตุที่ก่อปัญหา เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม (น้ำกระด้าง) กับโซเดียมหรือโพแทสเซียม ช่วยปรับความกระด้างของน้ำ 

4. โอโซ (Reverse Osmosis – RO)

ใช้งานเมมเบรนกึ่งซึมผ่านดันน้ำผ่านด้วยแรงดันสูง กรองได้ทั้งจุลินทรีย์ โลหะหนัก และสารเคมีเล็กระดับนาโน 

5. อัลตราไวโอเลต (Ultraviolet – UV)

ฉายรังสี UV ฆ่าเชื้อไวรัส แบคทีเรีย และปรสิต โดยไม่เติมสารเคมี 

6. เซรามิก (Ceramic)

กรองด้วยเซรามิกที่มีรูพรุนขนาดเล็ก กรองแบคทีเรียและจุลินทรีย์ออกได้ดี เหมาะกับการใช้งานในพื้นที่ขาดแคลนน้ำสะอาด 

7. กลั่น (Distillation)

ต้มน้ำจนเป็นไอแล้วควบแน่นกลับมาเป็นน้ำบริสุทธิ์ กำจัดเชื้อโรค โลหะหนัก และสารอินทรีย์ต่างๆ ได้ครบถ้วน แต่ใช้พลังงานสูง

8. เทคโนโลยีพิเศษอื่นๆ

• อินฟราเรด (Infrared) เพิ่มพลังงานให้โมเลกุลน้ำเพื่อปรับรสชาติและค่า pH 

• อัลูมินา (Activated Alumina) กำจัดฟลูออไรด์และหนูได้ดี

• นาโนฟิลเตรชัน (Nanofiltration) อยู่ระหว่าง RO และ UF กรองได้สารอินทรีย์และโลหะหนักบางชนิด

วิธีเลือกสารกรองน้ำที่เหมาะสม

1. ตรวจคุณภาพน้ำต้นทาง ผ่านชุดทดสอบหรือฐานข้อมูลเช่น EWG Tap Water Database เพื่อดูสารปนเปื้อนหลัก 

2. กำหนดประเภทสารปนเปื้อน (ตะกอน คลอรีน แบคทีเรีย โลหะหนัก ฯลฯ) แล้วเลือกเทคโนโลยีที่ตรงกับสิ่งนั้น 

3. พิจารณาปริมาณการใช้งาน (จุกดื่มในครัวเรือน หรือกรองทั้งบ้าน) และความสะดวกในการติดตั้ง

4. ตรวจสอบมาตรฐานรับรอง เช่น NSF/ANSI เพื่อความมั่นใจในประสิทธิภาพการกรอง

5. พิจารณาด้านต้นทุนระยะยาว ราคาติดตั้ง ค่าซัพพลาย และอัตราการเปลี่ยนไส้กรอง 

การดูแลรักษาและเปลี่ยนไส้กรอง

• เปลี่ยนตามระยะเวลาที่ผู้ผลิตแนะนำ (มัก 3–12 เดือนขึ้นอยู่กับชนิดและคุณภาพน้ำ) 

• ล้างย้อน (Backwash) สำหรับเครื่องกรองบางประเภท เช่น media filters เพื่อล้างตะกอนสะสม

• ตรวจสอบแรงดันและอัตราการไหล หากช้าลงแสดงว่าไส้กรองอุดตัน ควรล้างหรือเปลี่ยนทันที 

ประโยชน์และข้อจำกัด

• ประโยชน์ ลดความเสี่ยงโรคที่มากับน้ำ แก้ปัญหารสชาติ กลิ่น และกลุ่มแร่ธาตุไม่พึงประสงค์ ส่งเสริมการดื่มน้ำสะอาดมากขึ้น

• ข้อจำกัด บางระบบเช่น RO สูญเสียน้ำทิ้งสูง ใช้พลังงานมากในกระบวนการกลั่น และอาจกรองแร่ธาตุที่มีประโยชน์ออกไปด้วย 

สรุป

การเลือกสารกรองน้ำต้องดูที่คุณภาพน้ำต้นทาง สารปนเปื้อนที่ต้องการกำจัด งบประมาณ และการใช้งานจริง รวมถึงมาตรฐานรับรอง เพื่อให้ได้ระบบกรองที่มีประสิทธิภาพ คุ้มค่า และช่วยให้เราดื่มน้ำที่ปลอดภัยต่อสุขภาพในระยะยาว